Kiko ta Progreso di Korsou?

Progreso di Korsou ta un grupo de persona ku gana di duna un aporte na desaroyo di pais Kòrsou riba diferente tereno, dirigí riba término largu. Nos ta hasi esaki entre otro ku partisipashon pa medio di medionan di komunikashon (regular i sosial) den debate sosial i nos ta duna nos opinion i konseho tokante diferente tema i tereno di maneho. Pa esaki nos tin un grupo di persona núkleo banda di eskritornan ku nos ta invitá debesenkuando. Por lo pronto Progreso ke ofresé solamente un plataforma na personanan ku ke interkambiá di idea i bai den diálogo ku otro tokante temanan sosial-ekonómiko.

Loke Progreso di Korsou ke logra

Progreso ta lucha pa un Kòrsou ku siudadanonan konsiente i bon eduká, ku ta orguyoso di e pais kaminda nan ta biba. Progreso ta mira esaki komo su mishon pa duna un aporte na bienestar di tur habitante di Kòrsou. I tin hopi pa drecha. Tin demasiado hende ta biba den pobresa. Tin demasiado hende sin trabou; pa bekadonan ku ke bin bèk apenas tin oportunidat. Tin demasiado hende insatisfecho. No pa tur hende integridat ta algu normal. Un sistema di patronahe tin hopi dominá. Maltrato, tambe di mucha, ta pan di tur dia. Naturalesa na Kòrsou ta deskuidá. Salú públiko i seguridat sosial ta impagabel. Estado di derecho ta bou di preshon. Ta konsiderá gobernashon públiko komo algu inefisiente, no transparente i inkonsistente den su maneho.  Informashon pa medio de mayoría di medionan di komunikashon no ta sufisientemente krítiko ni independiente. Empresanan importante manera Aqualectra i Dokmaatschappij ta den problema grandi i ta tempu pa tuma un desishon pa loke ta e problemátika di isla.

Pa trese kambio den esaki no solamente tin ku mehorá enseñansa i ekonomia di forma drástiko, pero tin mester di un vishon komun pa loke nos tur ta lucha. Tur nos proyekto i inisiativanan por sali for di e vishon ei. Pa duna un ehèmpel, si nos ke presentá Kòrsou ku éksito na mundu eifó komo un pais ideal pa fakansi, nos mester hasi esaki tambe un realidat. Drenta i sali e país mester bira algu fásil. Tin ku limitá kontaminashon ambiental na un mínimo. Turistanan tin ku eksperensiá hospitalidat semper i tur kaminda. Tin ku evitá kriminalidat tur ku tin. Sinembargo, si nos skohe pa por ehèmpel pone ménos énfasis  riba turismo i mas riba asuntunan manera konosementu di ekonomia òf desaroyo “bèrdè” òf e funshon di ta un “hub” logístiko, etc. - e or’ei  akshonnan di tantu sektor públiko komo sektor privá mester ta dirigí riba e vishon ei. Etc.

Siudadanonan ku ta orguyoso di Pais Kòrsou lo hasi tur kos pa hasi e pais aki mas bon i mas bunita posibel. I tur ku tin un entrada direktamente òf indirektamente òf lo bai tin esaki den futuro den sektor di turismo, tin ku ta konsiente ku si nan ke bende Kòrsou komo “produkto” na estranheria, nan mes tambe mester hasi tur kos pa logra un produkto bunita i bon. Si ta duna mas partisipashon na e siudadano den e destino di e país, nan lo ta mas dispuesto na duna un aporte na e kontinuashon di e desaroyo.

Kòrtiku bisá, e ehèmpel akí ta mustra ku si nos ke traha ku seriedat na un Kòrsou  próspero, na bienestar di tur habitante i na un medioambiente limpi, tur hende mester partisipá. Ningun persona mester sinti su mes ekskluí, di manera ku den e guera entre partisipashon i individualismo, partisipashon ta bai pisa mas.


Otro punto: E loke ta yama ‘brain drain’ ku Kòrsou a konfrontá den e último desenia ta un berdadero pesadia. Ekonomistanan ku ta okupá ku e problemátika di adelanto ekonómiko ta unánimamente di opinion ku progreso no ta posibel sin un grupo sufisientemente grandi di personanan kapas riba tereno di maneho i ekonomia. Pues, pa Kòrsou ta di interés atraé personanan mihó kapasitá (entre nan e bekadonan) i hasi Kòrsou mas atraktivo posibel hustamente pa e grupo akí. Kòrsou tin ku habri su mes mas pa mundo. Manera nos ta biba awor, nos no por sigui.

Balornan ku Progreso di Korsou ta para p’e

Solidaridat: Tur hende ta na promé lugá un próhimo. I mester trata nan tambe komo próhimo. Tur hende mester komportá nan mes tambe di forma digno. Importansia no mester ta riba kon e persona su presensia ta, ni su koló, ni si e ta kreyente òf nò, kuá ta su idioma materno, unda el a nase, kuá ta su preferensia seksual, ki tipo di muzik e gusta  òf di kua partido polítiko e ta. Esaki ta e reto di mas grandi pa nos tur.

Pueblo di Kòrsou ta konsistí di personanan ku un base kultural, étniko i religioso diverso. E diversidat akí por duna Kòrsou e forsa ku ta nesesario pa sigui konstruí e pais. Pero pa esei ta nesesario ku tur hende tin rèspèt pa otro, ta dispuesto di protehé e otro si ta nesesario i ta dispuesto na aportá kaminda ta posibel na bienestar di otronan. Pais Kòrsou tin ku karakterisá su mes komo un unidat den e diversidat. No individualmente, pero huntu!

Rèspèt ta un balor prinsipal pa un komunidat salú. Rèspèt di un siudadano pa otro, sin importá idioma, kreensia, koló o propiedat. Pero tambe rèspèt pa i di polítika, pa i di polis, pa i di poder hudisial i rèspèt pa estado di derecho en general. Rèspèt pa talento i kapasidat di otro: ‘put the right man in the right place’. I rèspèt pa nos ambiente di bida: nos matanan, nos bestianan, laman, tera i airu. Si nos ke stimulá un kresementu ekonómiko importante, mihó e or’ei un kresementu ku ta duradero i den harmonia ku nos naturalesa i nos medioambiente.
 
Integridat mester ta algu natural: pa siudadano, pa gobièrnu, pa polítika, pa mundu empresarial, pa instansianan finansiero, pa organisashonnan sosial, kòrtiku bisá pa tur hende.
 
Hustisia sosial ta indispensabel si ta lucha pa un komunidat kaminda sentido sosial i responsabilidat komun ta karakterístikanan importante. Hustisia sosial ta nifiká por ehèmpel ku e frutanan di kresementu ekonómiko ta benefisiá tur habitante i ku tur hende ta haña e oportunidat di partisipá den e proseso laboral. Desempleo i sigur si esaki ta di un envergadura enorme, ta un menasa pa tur komunidat, mas ainda si ta trata di desempleo haltu bou di hubentut.

Pa por kumplí ku mayoria di e balornan akí ta indispensabel disponé di mas transparensia.

Transparensia riba tur tereno di  maneho públiko: apertura digital di registronan di gobièrnu, pèrmitnan entregá, desishonnan tumá etc. Pero tambe pa loke ta trata kon ta fiha e manera di vota di parlamentarionan, prosesonan di tumamentu di desishon transparente i transparensia den finansiamentu di partido.


Aserkamentu di Progreso di Korsou

Futuro ta den nos man. Kada siudadano individual por duna un aporte na realisashon di e metanan di Progreso. I esaki ta hustamente e intenshon: ku tur hende por partisipá i sinti su mes parti di konstrukshon di Pais Kòrsou. Pa loke ta trata esaki tin ainda un kaminda largu pa bai.

Kòrsou tin un pasado di sklabitut. E pasado akí tabata hopi  determinante pa e manera ku nos komunidat ta awendia, tantu ekonómikamente komo polítikamente i kulturalmente. E pasado akí no ta pèrmití pa kit’é for di mapa i ta meresé pa papia di dje, tambe den enseñansa. Pero e influensia  di e pasado ei no nesesariamente tin ku sigui den futuro. Nos ta hendenan liber i nos por skohe. Nos por skohe pa konsiderá kada persona na promé lugá komo un próhimo: komo un persona igual, ku ta meresé mes tantu rèspèt ku nos ta pidi pa nos mes.

Pa kuminsá tur hende mester tin e aktitut di bida ku e ta trata i atendé otro manera e mes loke pa trat’é i atendé. Tur hende por skohe. Por hasié for di awor. Ningun hende mester warda pa hasi esaki. Skohe pa ta un ehèmpel positivo pa otronan!

Siudadanonan por skohe na diferente momentu, por ehèmpel  pa tira òf no tira sushi for di bentana di outo. Pero tin otro opshon tambe: ken nan ta skohe komo dirigentenan di Pais Kòrsou, di un asosiashon deportivo òf di bario, di un sindikato, di un asosiashon di dunadó di trabou òf di mayor, asina por menshoná mas. Sòru pa skohe personanan ku ta un ehèmpel pa otronan si ta trata di integridat, kalidat, transparensia i sentido di responsabilidat. Lídernan sosial di e kategoria akí ta indispensabel i por tin un influensia positivo hopi grandi riba nan ambiente.

Konsientisashon ta un kondishon importante pa un kambio positivo den nos komunidat. Progreso lo trata den e próksimo tempu diferente tema riba kua tur hende por duna nan opinion. Un debate públiko via medionan di komunikashon sosial. Esunnan ku partisipá na esaki i por sinti nan mes bon ku e balornan i ideanan di Progreso, por drenta den kontakto den nan mes bario òf den nan mes ambiente di trabou ku otronan pa propagá e balornan i e ideanan ei, pero mas ainda pone nan den práktika. Un bon idea sin akshon konkreto no ta mas ku un bon idea.

E siudadano ta na turno! Abo ta na turno! I kaminda ta posibel  Progreso ke asistí e siudadano partisipante. Pa loke ta trata esaki e di 35 Presidente di Merka, John F. Kennedy, a ekspres’é bon: no ta bai pa loke bo pais por nifiká pa bo sino pa loke abo por nifiká pa bo pais.

-----

E promé dia ku nos tabata live ku nos página di Facebook nos tabatin ya kaba 140 likes. Na e momentunan akí nos tin mas ku 2000 likes. Lo ta bon si esakinan por bira muchu mas. Mas tantu likes nos tin, mas hende lo laga ripará ku nan ke yuda konstruí Pais Kòrsou. Like i kompartí e página di Facebook. Huntu nos ta mas fuerte!

PROGRESO DI KORSOU